"Ukochanemu wodzowi, pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu w hołdzie Ziemia Pszczyńska. Pszczyna, dnia 13 lutego 1927 roku" - tak brzmiał napis widniejący na cokole pomnika na pszczyńskim rynku. Okazuje się jednak, że pomnik ten pierwotnie był poświęcony żołnierzom, którzy walczyli w dwóch zwycięskich wojnach, jakie Prusy stoczyły z Austrią i Francją. Po II wojnie światowej ogłoszono go pomnikiem ku czci poległych Żołnierzy Armii Czerwonej i ostatecznie znalazł swoje miejsce na cmentarzu wojennym żołnierzy radzieckich w Pszczynie.
Pierwszy pomnik, który pojawił się na rynku w Pszczynie poświęcono zwycięskim wojnom, które Prusy stoczyły z Austrią w 1866 i Francją w latach 1870/71. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 2 września 1876 roku. Pomnik został zbudowany na podstawie kwadratu, z którego wznosiła się podwalina z płytą. Na płycie umieszczono cztery kolumny, połączone ornamentem. Na bocznych ścianach umieszczono tablice z nazwiskami żołnierzy okręgu pszczyńskiego, poległych w działaniach wojennych. Na przodzie pomnika został umieszczony Krzyż Żelazny, z tyłu wizerunek krzyża nadawanego za udział w walkach 1866 roku. Na samym szczycie widniała korona Rzeszy. Pomnik wykonany został z piaskowca, tablice z marmuru. Całość została otoczona żeliwnym ogrodzeniem.
W 1903 roku zdecydowano o przebudowie pomnika, i zastąpił go nowy w kształcie obelisku. Jego twórcą był profesor Johannes Boese. Kamienny obelisk umieszczono na cokole z figurą pruskiego żołnierza niosącego flagę, dwoma tablicami z nazwiskami poległych oraz płaskorzeźbami Wilhelma I oraz Fryderyka III. Ośmiometrowy monument wieńczyła kula, symbolizująca ziemski glob. Pomnik ten odsłonięto 8 listopada 1903 roku.
W 1927 roku usunięto niemieckie napisy i emblematy, a pomnik ozdobiony został medalionem Józefa Piłsudskiego. Na cokole widniał napis następującej treści: "Ukochanemu wodzowi, pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu w hołdzie Ziemia Pszczyńska. Pszczyna dnia 13 lutego 1927 roku". Inicjatorami powstania pomnika Marszałka byli ówczesny starosta Tadeusz Szaliński oraz polskie organizacje, m.in.: Związek Strzelecki, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", Związek Hallerczyków. Uroczystość odsłonięcia połączono z zawodami marszowymi Związku Strzeleckiego na trasie Katowice-Pszczyna.
Po 1939 roku zniknął medalion, a na pomniku umieszczono popiersie Hitlera. Po wojnie popiersie zniszczono, sam pomnik został usunięty z rynku. Jego kamienna iglica wykorzystana została w pomniku ku czci poległych w walkach o Śląsk żołnierzy Armii Czerwonej. Pomnik ten znajduje się na cmentarzu poległych żołnierzy sowieckich usytuowanym na terenie parku w Pszczynie. Do samej iglicy przytwierdzono czerwoną gwiazdę, sierp i młot. Ostatecznie symbole te zostały zlikwidowane po 1989 roku.
Więcej informacji znajdziecie Państwo w książce "Losy pomnika z pszczyńskiego rynku", którą można nabyć w sklepie internetowym Zamku - link.
Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Pszczynie.
Odkurzamy ciekawe fakty o Ziemi Pszczyńskiej sprzed lat, szukamy starych fotografii. Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Historyczne ciekawostki" podaj
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu pless.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.
