Czasy milionerów

W ramach naszego cyklu historycznego przedstawiamy kolejny artykuł autorstwa lokalnych miłośników historii - Justyny i Damiana Okrętów. Tekst "Czasy milionerów" opisuje serię polskich banknotów od połowy lat 70. aż do inflacji z lat 90., kiedy posługiwaliśmy się sławnymi banknotami milionowymi. Jak mówią autorzy, to dziś trochę temat na czasie...

Początkiem lat 70. XX wieku, pojawiła się koncepcja zmiany i unowocześnienia polskich banknotów. Wcześniejszej emisji zarzucano : zbyt duże wymiary, nietrwałość i brak estetyki. Zdecydowano, iż na nowej serii banknotów znajdować się będą wizerunki zasłużonych Polaków.

Prace na nową serią "Wielcy Polacy" powierzono Andrzejowi Heidrichowi. W 1975 roku wprowadzono do obiegu banknoty o nominałach : 50 zł z Karolem Świerczewskim, 100 zł z Ludwikiem Waryńskim, 200 zł z Jarosławem Dąbrowskim , 500 zł z Tadeuszem Kościuszką i 1 000 zł z Mikołajem Kopernikiem. W 1977 roku dołączono banknot 2 000 zł z Mieszkiem I.

Wraz z wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 roku serię uzupełniono banknotami 10 zł z Józefem Bemem i 20 zł z Romualdem Trauguttem, miały one zastąpić bilon. W kolejnych latach do obiegu wprowadzono jeszcze 5 000 zł z Fryderykiem Chopinem (1982 rok), oraz 10 000 ze Stanisławem Wyspiańskim (1987 rok).

Wraz z rosnącą coraz szybciej inflacją w 1989 roku wprowadzono nowy banknot 20 000 z Marią Skłodowską Curie. Ciekawostką jest, iż podobny wzór banknotu z Marią Skłodowską Curie powstał na początku lat 70 z nominałem 500 zł, lecz ówczesne wladze nie zgodziły się na to, aby na pierwszym banknocie nowej serii znalazła się kobieta. W 1989 roku wprowadzono do obiegu także 50 000 zł z Stanisławem Staszicem oraz banknot 200 000 zł, który nie pasował do serii "Wielcy Polacy", gdyż na rewersie znalazła się panorama Warszawy, był to ostatni banknot PRL-u.

Ze względu na brak zabezpieczeń i liczne fałszerstwa szybko wycofano go z obiegu. 27.12.1989 roku ustawą Sejmu PRL-u nastąpiła zmiana nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska. Wprowadzony 26.02.1990 roku banknot 100 000 zł ze Stanisławem Moniuszką miał nieaktualną nazwę państwa "Polska Rzeczpospolita Ludowa". Szalejąca inflacja wymusiła wprowadzanie coraz wyższych nominałów, 500 000 zł z Henrykiem Sienkiewiczem 1990 rok, 1 000 000 zł z Władysławem Reymontem 1991 rok oraz 2 000 000 zł z Ignacym Paderewskim 1992 rok - był to najwyższy nominał. Rozpoczęto również prace nad banknotem o nominale 5 000 000 zł z Józefem Piłsudzkim, nie wszedł on jednak nigdy do obiegu, na podstawie tego wzoru powstał w 2014 roku banknot kolekcjonerski.

NBP już w 1990 roku przygotowywał się do denominacji złotego, która miała nastąpić w 1992 roku. Przygotowano nową serię banknotów o nazwie "Miasta Poskie". Zostały one wydrukowane w Monachium, składały się z 9 nominałów od 1 zł do 500 zł, na 2 złotówce znalazły się Katowice. Banknoty te nigdy nie weszły do obiegu ze względu na niestabilną sytuację gospodarczą, utrzymującą się ciągle inflację, niewystarczjące zabezpieczenia przed fałszerstwem oraz brak napisu Rzeczpospolita Polska. Część nakładu przeznaczono na rynek kolekcjonerski reszta została zniszczona.

Denominacja nastąpiła 1 stycznia 1995 roku. W tym dniu przestaliśmy być milionerami. Hasłem wymiany pieniądza stał się wierszyk " Zakryj palcem zera cztery, będzie złoty nawej ery.", w ten sposób z 2 milionów zrobiło się 200 nowych złotych. Projektantem nowej serii banknotów "Władcy Polscy",którym posługujemy się do dzisiaj był również Andrzej Heidrich. Do końca 1996 roku w obiegu znajdowały się zarówno stare jak i nowe złote. Do 31.12 2010 roku stare banknoty można było wymienić w oddziałach NBP.

Banknoty pochodzą ze zbiorów własnych autorów.