Dworcowa wieża ciśnień - co wiemy o tej konstrukcji i czy jest na nią pomysł?

W Pszczynie, jeśli mówi się o wieżach ciśnień, to głównie przez pryzmat historii Wodnej Wieży przy ul. Kilińskiego. O tym budynku powiedziano już jednak bardzo wiele, a stosunkowo rzadko wspomina się o mniejszej wieży, usytuowanej przy dworcu kolejowym.

W naszym tekście z 1 kwietnia przedstawiliśmy nieco fantastyczną wizję tajemniczego inwestora, który chciałby stworzyć w tym obiekcie taras widokowy z podnoszonym podestem, windą i schodami zewnętrznymi, a także małą gastronomią na dole konstrukcji! Teoretycznie jednak wieża kolejowa mogłaby przecież przeistoczyć się wieżę widokową i wyposażona w lunetę obserwacyjną stanowić bardzo ciekawą atrakcję. W całej Polsce tego typu zabytki techniki wodociągowej stają się przecież punktami widokowymi lub tworzy się w nich muzea, nietuzinkowe kawiarnie czy restauracje. Daleko szukać nie trzeba, spójrzmy na wspomnianą już, znajdującą się po sąsiedzku Wodną Wieżę. Wieże ciśnień zostały w ciekawy sposób zagospodarowane w Zabrzu, Kędzierzynie Koźlu, Giżycku, Ełku, Lęborku, a także w wielu innych miastach Polski i nie tylko.

Pytanie o przyszłość wodnej wieży kolejowej w Pszczynie jest uzasadnione, bowiem można byłoby spodziewać się, że nieużytkowany od dawna i niszczejący obiekt powinien odzyskać dawne walory ze względu na zbliżającą się przebudowę stacji kolejowej. Wieża jest własnością PKP S.A. i widnieje w ewidencji zabytków. Agnieszka Jurewicz z Wydziału Współpracy z Mediami spółki Polskie Koleje Państwowe odpowiada jednak, że póki co nie ma planów na zagospodarowanie konstrukcji. Podaje natomiast jej dane techniczne: wieża jest wysoka na 21,25 m, powierzchnia zabudowy wynosi 27,7 mkw. Posiada betonowy i żelbetowy fundament, ściany z cegły, dach wielospadowy kryty papą, otynkowaną elewację. Wewnątrz budynku brak instalacji. Wieża została wybudowana w 1952 roku w miejscu obiektu zniszczonego w czasie wojny. Jej konstrukcja jest typowa dla lat 50. ubiegłego wieku. W PKP S.A. dowiadujemy się również, że wieża nie była użytkowana już w 1989 roku, dokładna data, kiedy przestała pełnić swoją funkcję, nie jest jednak znana.

Niewiele więcej wiemy o poprzedniczce obecnej konstrukcji, która została wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku, gdy pojawiły się potrzeby rozbudowy kolei. W październiku 1898 roku zatwierdzono plany budowy wieży kolejowej. W książce "Z dziejów pszczyńskich kamienic i jej mieszkańców 1748-1939" czytamy:

"Na lewo od lokomotywowni, na głębokich fundamentach, wzniesiono z cegły, kamienia i betonu wieżę wodną. Na wysokości 10 metrów od poziomu gruntu znajdował się obudowany zbiornik wody o wysokości 3 metrów i średnicy około 6 metrów, połączony rurami z urządzeniami wodociągowymi znajdującymi się pod wieżą (obszar kolejowy przecinała gęsta sieć wodociągowa). Przestrzeń wewnętrzną wieży podzielono na trzy poziomy. Dwa niższe miały po 3,60 metra wysokości, a trzeci, w którym zagłębiało się dno sferyczne zbiornika, 2,70 metra wysokości. Na każdej kondygnacji znajdowały się małe, wąskie okna. Całość konstrukcji zakrywał drewniany stożkowaty dach zwieńczony 3-metrowym masztem zakończonym gałką".

Plany i możliwości odnowienia lub przekształcenia wieży kolejowej przy dworcu PKP w Pszczynie stoją więc na razie pod znakiem zapytania. Warto mimo wszystko pamiętać, że kilka żartobliwych artykułów opublikowanych na łamach pless.pl doczekało się urzeczywistnienia. Może i w tym przypadku tak będzie.


Źródła: "Z dziejów pszczyńskich kamienic i ich mieszkańców 1748-1939", J. Strońska-Przybyła, J. Szczepańczyk, M. Tomczykiewicz, red. J. Gałuszka, wyd. Agencja Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej, Pszczyna 2018.