[Historyczne ciekawostki] Dziś PCKul, kiedyś zajazd i hotel

Na pszczyńskiej starówce na rogu Piastowskiej i Bankowej oraz Rynku stoi okazała kamienica z narożną wieżyczką. Dziś mieści się tui Pszczyńskie Centrum Kultury ale pierwotnie znajdował się w niej Zajazd pod Białym Łabędziem" (niem. "Zum Weissen Schwan"). Zajad prawdopodobnie powstał po pożarze miasta w 1748 roku.

W dokumentach dotyczących zmiany nazw ulic na polskie po 1922 można wyczytać, że kiedyś ulica Bankowa nosiła nazwę Łabędzia. Powstała prawdopodobnie po założeniu gospody "Pod białym łabędziem" pod koniec XVIII wieku Nie figurowała w spisie ulic z 1720 roku. Pierwsza odnaleziona informacja o samym zajeździe pochodzi z roku 1801.

W zajeździe można było dostać wino i miód. Właściciel miał też prawo warzenia piwa. Parter i piętro miały po 9 pomieszczeń.

Zajazd często zmieniał właścicieli i dzierżawców. Z historycznych wzmianek wiadomo, że w 1811 roku Anton Jaeschke kupił do "Łabędzia" bilard. W 1836 roku do właścicielką została Scharlotte zu Stolberg. Za jej sprawą na dużym podwórzu stanęła sklepiona stajnia dla większej liczby koni i powozownia. Od strony podwórka wzdłuż budynku postawiono drewnianą galerię. Dobudowano też drugą, większą salę do tańca na 300 osób. Na piętrze były także pokoje gościnne - pojedyncze oraz z dodatkowymi pomieszczeniami sypialnymi dla bogatych gości, którzy podróżowali ze służbą. Było też mieszkanie wraz z kuchnią dla właściciela lub dzierżawcy zajazdu. Na parterze mieściły się sale dla gości i restauracyjne, pokój bilardowy oraz kuchnia.

Po tak gruntownej przebudowie zajazd stał się modnym miejscem, w którym wyprawiano wystawne bale, prowadzono kursy tańca, próby chóru, a różne towarzystwa i związki organizowały swoje spotkania. W XIX-wiecznej "Kronice Pszczyńskiego Wolnego Państwa Stanowego zapisano pod data 25 stycznia 1837 roku: "Tutejsze towarzystwo śpiewacze urządziło w zajeździe "Pod Białym Łabędziem" wieczorek muzyczny, z którego dochód przeznaczono na pomoc dla pszczyńskich ubogich".

W latach 1842-1847 kolejnym właścicielem był restaurator i najstarszy radny miejski - Antoni Jaeschke, który sprzedał zajazd z przypisanym do niego polem Johannowi Wilhelmowi Jaeschke z Raciborza. Ten z kolei odsprzedał go restauratorowi Gotliebowi Lamche.

Ceny usług i godziny otwarcia zajazdu zatwierdzane były corocznie przez zarząd policji. Wszystkie zmiany wymagały drogi urzędowej. Dla przykładu, w 1904 roku ówczesny właściciel wystosował pismo z prośbą o zezwolenie na otwarcie lokalu w dni targowe o 6 rano, a nie jak do tej pory o 8.00, w celu sprzedaży żywności, kawy, herbaty i innych ciepłych napojów. Prosił również o zgodę na wyszynk w dni jarmarku od 22.00 do 6 rano.

Jeśli chodzi o jedzenie, za dodatkową opłatą serwowano wszystko, co sobie gość zażyczył, w miarę możliwości kuchni. W 1840 roku posiłkiem firmowym był chleb z masłem i porcja pieczeni oraz - do wyboru: herbata, kawa, gorąca czekolada lub grzane piwo. Wino sprzedawano w pruskich kwartach lub w butelkach. W piwnicach "Łabędzia leżakowały m. in. wina francuskie, reńskie i mozelskie.

Początek XX wieku był dla "Białego Łabędzia" jego końcem. Zaniedbany, w bardzo złym stanie technicznym, groził wręcz zawaleniem. W takim stanie kupiła go spółka Plesser Hotel-Gesellschaft m.b.H. i całkowicie przebudowała. W 1913 roku powstał dwupiętrowy hotel "Pszczyński Dwór" (Plesser-Hof)., który miał centralne ogrzewanie, elektryczne oświetlenie i pokoje kąpielowe. Gości przyjmował do roku 1945.

Artykuł powstał na podstawie noty historycznej zamieszczonej w książce "Z dziejów pszczyńskich kamienic i ich mieszkańców, 1748-1939".