Minister przemysłu odpowiada na interpelację posła Foltyna w sprawie szkód górniczych

Interpelacja nr 8460
do ministra przemysłu

w sprawie nadzorowania działalności PG Silesia przez OUG w Katowicach

Zgłaszający: Bronisław Foltyn

Data wpływu: 03-03-2025

Na mocy art. 14 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2024 r. poz. 907) zwracam się z prośbą o pilne udzielnie informacji w sprawie nadzorowania działalności kopalni PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach przez Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach

W związku z licznymi skargami mieszkańców gminy Goczałkowice-Zdrój, gminy Pszczyna oraz władz samorządowych z powodu powstających szkód górniczych wywołanych działalnością kopalni PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach proszę o udzielenie szczegółowych odpowiedzi na następujące pytania:

1. Jakim systemem wybierania były i są prowadzone ściany na obszarze objętym szkodami górniczymi, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna?

2. Jaki system bądź systemy likwidacji ścian zostały wybrane na obszarze objętym szkodami górniczymi, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna? Proszę o podanie argumentacji, dlaczego stosowano i stosuje się takie, a nie inne metody likwidacji ścian na terenie objętym szkodami. Odpowiedź na pytanie powinna odnosić się do odpowiedzi urzędu na poprzednie pytanie, dlaczego wybrano taki, a nie inny system likwidacji ściany, skoro już wcześniej dochodziło do deformacji terenu. Proszę uargumentować lub przedstawić dokumentację świadczącą o doborze sposobu likwidacji wybranej przestrzeni.

3. Czy WUG lub OUG w Katowicach prowadził i prowadzi kontrole dotyczące sposobu likwidacji ścian na obszarze objętym szkodami górniczymi, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna? Czy podczas tych kontroli stwierdzono jakieś nieprawidłowości, jeżeli tak to jakie?

4. Czy został sporządzony raport środowiskowy dotyczący wpływu na osiadanie terenu na obszarze objętym szkodami górniczymi?

Z odpowiedzi na interpelację poselską DGL-WKS.050.6.2025.KK.1 z dnia 14.02.2025 wynika, że OUG w Katowicach w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 18 grudnia 2024 r. przeprowadził 45 kontroli PG Silesia sp. z o.o. - KWK Silesia, w tym 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego.

W związku z tym proszę o odpowiedź:

5. Czego dotyczyło 38 kontroli PG Silesia sp. z o.o. - KWK Silesia?

6. Czy podczas tych kontroli wykryto jakieś nieprawidłowości? Jeżeli tak, to jakie zostały wyciągnięte konsekwencje wobec PG Silesia sp. z o.o. - KWK Silesia lub wprowadzone działania naprawcze oraz czy została przeprowadzona kontrola po usunięciu nieprawidłowości?

7. Czy podczas 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia sp. z o.o. - KWK Silesia wykryto jakieś nieprawidłowości? Jeżeli tak, to jakie nieprawidłowości wykryto oraz jakie zostały wyciągnięte konsekwencje z powodu tych nieprawidłowości?

8. W jaki sposób przeprowadzano 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia sp. z o.o. KWK "Silesia"? Czy kontrole były prowadzone w kopalni, czy też na powierzchni na obszarze objętym szkodami górniczymi, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna?

9. Jeżeli 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia sp. z o.o. - KWK Silesia było przeprowadzonych na powierzchni, to czy sporządzono z tych kontroli raporty opisujące powstałe na powierzchni szkody, oraz czy takie raporty zawierają konkretne przypadki nieruchomości mieszkańców na obszarze objętym szkodami górniczymi, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna?

10. Czy Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach lub Okręgowy Urząd Górniczy miały kiedykolwiek uwagi dotyczące projektu technicznego złożonego przez PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach dla eksploatowanych ścian w rejonie występowania szkód górniczych, tj. w obrębie gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna? Jeżeli tak, to jakie? Czy był sporządzony raport oceniający projekt techniczny PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

11. Dlaczego w programie naprawczym MKiŚ nie ujęto kwestii uzyskania decyzji środowiskowej przez PG Silesia?

12. Czy PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach udostępniła OUG lub WUG wraz z dokumentacją techniczną lub projektem technicznym eksploatowanych ścian znajdujących się w obszarze wpływu szkód górniczych dokumentację dotyczącą wpływu tejże eksploatacji na powierzchnię terenu?

13. Czy zostały wykonane symulacje osiadania terenu po wybraniu warstwy pokładu lub całego pokładu zgodnie z teorią Knothego-Budryka lub teorią Chudka-Stefańskiego? Jeżeli takie symulacje nie zostały wykonane, to dlaczego nie, skoro doszło do znacznego osiadania terenu? Czy wykonano inne symulacje na podstawie profilu geologicznego i występujących zagrożeń?

14. Czy Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach analizował możliwość naruszenia przez PG Silesia filarów ochronnych odpowiadających za bezpieczeństwo na powierzchni terenu po skargach gminy/mieszkańców w związku z szkodami górniczymi?

15. Czy którykolwiek z byłych lub obecnych pracowników PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach jest lub był pracownikiem jakiejkolwiek jednostki okręgowego lub Wyższego Urzędu Górniczego w ostatnich dziesięciu latach?

16. W jaki sposób okręgowy lub Wyższy Urząd Górniczy może wyegzekwować usuwanie szkód górniczych od przedsiębiorcy górniczego, który te szkody powoduje?

17. Czy Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach lub Główny Urząd Górniczy w Katowicach próbowały lub próbują wyegzekwować od kopalni PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach usuwanie szkód górniczych, których usuwanie jest obowiązkiem kopalni w myśl obowiązujących przepisów oraz jest jednym z warunków udzielonej koncesji?

18. Czy OUG w Katowicach dysponuje udostępnionym przez kopalnię PG Silesia wykazem rozpoznanych szkód górniczych na terenie nieruchomości prywatnych bądź na nieruchomościach będących własnością gminy Goczałkowice-Zdrój lub gminy Pszczyna? Czy OUG podczas przeprowadzonych kontroli na terenie gminy Goczałkowice-Zdrój lub gminy Pszczyna prowadził własną ewidencję powstałych szkód?

19. Czy OUG w Katowicach na podstawie rozpoznanych szkód górniczych na terenie gminy Goczałkowice-Zdrój lub gminy Pszczyna prowadzi obserwację dotyczącą dalszego pogłębiania się/postępowania wcześniej odnotowanych szkód górniczych?

Odpowiedź Minister Przemysłu

Pan Szymon Hołownia Marszałek Sejmu RP,

Szanowny Panie Marszałku, w odpowiedzi na interpelację nr 8460 posła Bronisława Foltyna w sprawie nadzorowania działalności PG Silesia przez OUG w Katowicach, uprzejmie informuję:

1. Jakim systemem wybierania były i są prowadzone ściany na obszarze objętym szkodami górniczymi tj. w obrębie Gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie gminy Pszczyna?

PG Silesia Sp. z o.o. w Czechowicach - Dziedzicach prowadzi eksploatację górniczą węgla kamiennego systemem ścianowym podłużnym z zawałem stropu.

2. Jaki system bądź systemy likwidacji ścian zostały wybrane na obszarze objętym szkodami górniczymi tj. w obrębie Gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie Gminy Pszczyna. Proszę o podanie argumentacji dlaczego stosowano i stosuje się takie, a nie inne metody likwidacji ścian na terenie objętym szkodami? Pytanie powinno odnosić się do odpowiedzi Urzędu z poprzedniego pytania "Dlaczego wybrano taki, a nie inny system likwidacji ściany, skoro już wcześniej dochodziło do deformacji terenu. Proszę uargumentować lub przedstawić dokumentację świadczącą o doborze sposobu likwidacji wybranej przestrzeni.

Jak wynika z art. 21 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2024 poz. 1290) zwaną dalej "P.g.g." działalność w zakresie wydobywania kopalin ze złóż, prowadzona jest na podstawie koncesji, której udziela minister właściwy ds. środowiska (art. 22 ust. 1 P.g.g.). Do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż, przedsiębiorca zobowiązany jest dołączyć projekt zagospodarowania złoża, określający wymagania w zakresie racjonalnej gospodarki złożem kopaliny, w szczególności przez kompleksowe i racjonalne wykorzystanie kopaliny głównej i kopalin towarzyszących, oraz technologii eksploatacji zapewniającej ograniczenie ujemnych wpływów na środowisko. Projekt zagospodarowana złoża (tzw.: PZZ) określa m.in. proponowane systemy eksploatacji kopaliny z uwzględnieniem warunków geologiczno-górniczych, wpływy zamierzonej eksploatacji na powierzchnię terenu i obiekty budowlane oraz charakterystykę warunków ekonomicznych prowadzenia eksploatacji i wykorzystania złoża. PG "SILESIA" Sp. z o.o. prowadzi działalność górniczą (wydobycie węgla kamiennego) na podstawie koncesji: nr 162/94 wydanej decyzją Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26 sierpnia 1994 r., zmienionej decyzjami Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 17 lipca 1996 r. i 23 lipca 1999 r. oraz przeniesioną decyzją Ministra Środowiska z dnia 14 marca 2003 r. na rzecz Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach. Decyzją z dnia 9 grudnia 2010 r. Minister Środowiska przeniósł koncesję na rzecz Przedsiębiorstwa Górniczego "SILESIA" Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach, a decyzją Ministra Klimatu z dnia 20 grudnia 2019 r. ustalone zostały granice obszaru i terenu górniczego "Czechowice II" oraz termin obowiązywania koncesji do dnia 31 sierpnia 2044 r. W punkcie 4 ww. decyzji zapisano: "Eksploatacja złoża będzie prowadzona w oparciu o Dodatek nr 7 do projektu zagospodarowania złoża węgla kamiennego "Silesia" na lata 2018-2044 stanowiący załącznik do wniosku o zmianę koncesji". Zgodnie z Projektem zagospodarowania złoża węgla kamiennego "Silesia", położonego na terenie miast i gmin: Czechowice-Dziedzice, Pszczyna, Miedźna, Goczałkowice-Zdrój, Bestwina i Wilamowice w województwie śląskim (ostatnia aktualizacja PZZ dodatkiem nr 9 - złożonym w Ministerstwie Klimatu i Środowiska w dniu 22 grudnia 2022 r.) eksploatacja ścian prowadzona będzie systemem ścianowym z zawałem stropu.

3. Czy WUG lub OUG w Katowicach prowadził i prowadzi kontrole dotyczące sposobu likwidacji ścian na obszarze objętym szkodami górniczymi tj. w obrębie Gminy Goczałkowice Zdrój oraz w obrębie Gminy Pszczyna. Czy podczas tych kontroli stwierdzono jakieś nieprawidłowości, jeżeli tak to jakie?

Jak już nadmieniono powyżej eksploatacja prowadzona jest systemem ścianowym z zawałem stropu. Zawał następuje za postępem ściany, w pewnych odstępach czasu, zależnych od sztywności warstw skał stropowych. Ściana wydobywcza jest wyrobiskiem górniczym (definicja w art. 6 ust. 1 pkt 17 P.g.g.), a jego likwidacja - jest robotą górniczą (definicja w art. 6 ust. 1 pkt 12 P.g.g.). Likwidacji wyrobiska górniczego to usuwanie z poeksploatacyjnego wyrobiska sprzętu oraz obudowy, poprzedzającego jego podsadzenie lub doprowadzenie do zawału (Leksykon Górniczy, Wydawnictwo Śląsk - Katowice 1989). Zgodnie z § 38 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz. U z 2017 r. poz. 1118), przed rozpoczęciem robót górniczych likwidacji opracowuje się projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robót. OUG w Katowicach w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. przeprowadził łącznie 4 kontrole ścian w likwidacji to jest: • ściany 300 w pokładzie 310 w dniach: 1, 2, 3 i 6 marca 2023 r.; • ściany 124 w pokładzie 327 w dniach: 4, 5, 8 i 10 maja 2023 r.; • ściany 330 w pokładzie 330 w dniach: 22, 23, 26 i 28 lutego 2024 r.; • ściany 341 w pokładzie 312 w dniach: 24 i 29 lipca 2024 r. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie pracy urządzeń mechanicznych i elektrycznych podczas przeprowadzania wyżej wymienionych kontroli, organ nadzoru górniczego wydał 3 decyzje administracyjne wstrzymujące ruch tych urządzeń.

4. Czy został sporządzony raport środowiskowy dotyczący wpływu na osiadanie terenu na obszarze objętym szkodami górniczymi?

Raport oddziaływania na środowisko jest elementem oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza właściwy organ w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Badanie tych kwestii następuje przed wydaniem koncesji na eksploatację kopalin.

PG "SILESIA" Sp. z o.o. w Czechowicach - Dziedzicach prowadzi wydobycie węgla kamiennego, na podstawie koncesji: nr 162/94 wydanej decyzją Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26 sierpnia 1994 r. na 26 lat tj. do 25 sierpnia 2020 r. Decyzją z dnia 20 grudnia 2019 r. Minister Klimatu wydłużył termin obowiązywania koncesji do dnia 31 sierpnia 2044 r. Zgodnie z wówczas obowiązującym stanem prawnym (art. 72 ust. 2 pkt 2 lit. j ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), jednokrotne wydłużeniu terminu obowiązywania koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża, w przypadku gdy wydłużenie koncesji uzasadnione jest racjonalną gospodarką złożem oraz bez rozszerzenia zakresu koncesji nie wymagało uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a więc sporządzania raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

5 i 6. W odpowiedzi na interpelację poselską DGL-WKS.050.6.2025.KK.1 z dnia 14 lutego 2025 r., wynika, że OUG w Katowicach w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 18 grudnia 2024 r. przeprowadził 45 kontroli PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia", w tym 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego w związku z tym proszę o odpowiedź. Czego dotyczyło 38 kontroli PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia", czy podczas tych kontroli wykryto jakieś nieprawidłowości, jeżeli tak to jakie zostały wyciągnięte konsekwencje lub wprowadzone działania naprawcze oraz czy została przeprowadzona kontrola po usunięciu.

W zakresie 38 kontroli przeprowadzonych przez OUG w Katowicach w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 18 grudnia 2024 r. w PG "SILESIA" Sp. z o.o. KWK "Silesia" z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach, a nie dotyczących zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, znalazły się następujące zagadnienia:

• stan zagrożeń naturalnych i technicznych, obejmujących zagrożenia wentylacyjne, wybuchem pyłu węglowego, metanowe, wodne i pożarowe,
• zasady eksploatacji i stan techniczny maszyn, urządzeń i instalacji oraz układów transportowych wraz z organizacją prac,
• przebudowa wyrobisk korytarzowych,
• likwidacja wyrobisk ścianowych,
• gospodarka odpadami zakładu górniczego,
• działalność służb BHP,
• stosowanie w zakładzie górniczym środków chemicznych,
• stan techniczny i sposób użytkowania obiektów budowlanych zakładu górniczego,
• wpływ działalności zakładu górniczego na środowisko,
• zasady eksploatacji i stan techniczny rurociągów przeciwpożarowych, • kopalniana stacja ratownictwa górniczego,
• skład materiałów wybuchowych,
• dokumentacja mierniczo-geologiczna w zakresie wykonywania prac mierniczych,
• stacje odmetanowania,
• układu transportu kolei podziemnej i kolejki podwieszonej z napędem własnym,
• wyrobiska wentylacyjne,
• dział wentylacji,
• gospodarka złożem,
• zagadnienia hydrogeologiczne,
• urządzenia głównego odwadniania,
• rozdzielnie elektryczne,
• przygotowanie zakładu górniczego do prowadzenia akcji ratowniczej,
• zakład przeróbki mechanicznej węgla.

W okresie od 1 stycznia 2023 r. do 18 grudnia 2024 r. organ nadzoru górniczego w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami podczas przeprowadzania kontroli wydał łącznie 19 decyzji administracyjnych w PG "SILESIA" Sp. z o.o. KWK "Silesia" z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach, w tym:

• 12 w zakresie nieprawidłowego stanu urządzeń mechanicznych,
• 4 w zakresie nieprawidłowego stanu urządzeń elektrycznych,
• 1 w zakresie stanu wyrobisk,
• 2 w zakresie mierniczo-geologicznym.

W ramach powyższych kontroli organ nadzoru górniczego w 8 przypadkach nałożył grzywnę w drodze postępowania mandatowego, a w 10 przypadkach zastosował środek oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia.

7. Czy podczas 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia" wykryto jakieś nieprawidłowości, jeżeli tak, to jakie nieprawidłowości wykryto oraz jakie zostały wyciągnięte konsekwencje z powodu tych nieprawidłowości?

W trakcie tych kontroli, na podstawie analizy dokumentacji prowadzonej przez przedsiębiorcę dotyczącej naprawy szkód stwierdzono, że pomimo uznania zasadności składanych przez poszkodowanych wniosków o naprawienie szkody oraz podpisania ugody na naprawę szkód lub wypłatę należności za wykonanie naprawy w zakresie własnym, szkody nie są usuwane. Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach zwrócił się pismem do PG "SILESIA" Sp. z o.o. o złożenie szczegółowych wyjaśnień, w sprawie przyczyn i powodów nieusunięcia powstałych szkód. Niezależnie od powyższego informuję również, że zagadnienia usuwania szkód spowodowanych działalnością górniczą, w tym realizacja zawartych ugód, odmów zawarcia ugody, czy też wypłaty należności za szkody usunięte przez poszkodowanego we własnym zakresie, reguluje art. 145 ustawy P.g.g., który stanowi, że do naprawiania szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

8 i 9. W jaki sposób przeprowadzano 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia"? Czy kontrole były prowadzone w kopalni, czy też na powierzchni na obszarze objętym szkodami górniczymi tj. w obrębie Gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie Gminy Pszczyna?

Jeżeli 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia" było przeprowadzonych na powierzchni, to czy sporządzono z tych kontroli raporty opisujące powstałe na powierzchni szkody oraz czy takie raporty zawierają konkretne przypadki nieruchomości mieszkańców na obszarze objętym szkodami górniczymi tj. w obrębie Gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie Gminy Pszczyna?

Kontrole przeprowadzone były w siedzibie przedsiębiorcy PG "SILESIA" Sp. z o.o. KWK "SILESIA" w Czechowicach-Dziedzicach i dotyczyły sposobu realizacji przez przedsiębiorcę usuwania szkód. Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy P.g.g., odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. W związku z powyższym, sposób opisywania i dokumentowania szkód prowadzony jest na zasadach przyjętych przez przedsiębiorcę, zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez Dyrektora Generalnego/Prezesa Zarządu PG "SILESIA" Sp. z o.o. pt. "Identyfikacja i naprawa szkód górniczych". Kopalnia po otrzymaniu wniosku od poszkodowanego rejestruje wniosek, następnie ustala z poszkodowanym termin oględzin szkód powstałych w nieruchomości. Z oględzin sporządzany jest protokół, w którym zostają między innymi opisane uszkodzenia zgłoszone przez poszkodowanego. Oględziny przeprowadzane są przez osoby posiadające uprawnienia budowlane, w obecności właściciela obiektu. Po przeanalizowaniu zebranych informacji, kopalnia ustala związek przyczynowo skutkowy powstałych szkód z prowadzoną działalnością górniczą. O zasadności zgłoszonych roszczeń lub jego braku poszkodowani informowani są na piśmie.

W przypadku kiedy szkody zostają uznane, pomiędzy kopalnią, a poszkodowanym podpisywana jest ugoda na naprawę szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego.

10. Czy Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach lub Okręgowy Urząd Górniczy miał kiedykolwiek uwagi dotyczące projektu technicznego złożonego przez PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach dla eksploatowanych ścian w rejonie występowania szkód górniczych tj. w obrębie Gminy Goczałkowice-Zdrój oraz w obrębie Gminy Pszczyna? Jeżeli tak to jakie? Czy był sporządzony raport oceniający projekt techniczny PG Silesia Sp. z o. o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz. U. z dnia 9 czerwca 2017 r., poz. 1118), projekty techniczne i technologie wykonywania robót są zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego i nie podlegają zatwierdzeniu przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego. W zakładach górniczych wydobywających węgiel dla ścian prowadzonych m.in.:

• z ugięciem stropu,
• w strefie oddziaływania eksploatacji prowadzonej w sąsiednim zakładzie górniczym,
• w sąsiedztwie pola pożarowego,
• poniżej poziomu udostępnienia,
• w warunkach zagrożenia: tąpaniami II stopnia,--- metanowego III i IV kategorii, wodnego III stopnia, wyrzutami gazów i skał,

oraz o długości większej niż 250 m, przedsiębiorca przekazuje projekt techniczny właściwemu organowi nadzoru górniczego w terminie nie później niż na 14 dni przed planowanym rozpoczęciem wykonywania robót. Każdorazowo projekty takie podlegają analizie pracowników inspekcyjno-technicznych urzędu w ramach bieżącej działalności jak i kontroli w zakładach górniczych, a ewentualne naruszenia obowiązujących przepisów ujmowane są protokołach kontroli, o których mowa w odpowiedzi na pytania 5 i 6. W Okręgowym Urzędzie Górniczym w Katowicach nie są sporządzane raporty oceniające projekty techniczne PG "SILESIA" Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach.

11. Dlaczego w programie naprawczym MKiŚ nie ujęto kwestii uzyskania decyzji środowiskowej przez PG Silesia?

Zgodnie z informacją uzyskaną od Ministra Klimatu i Środowiska, w programie naprawczym Ministerstwa Klimatu i Środowiska ujęto kwestie uzyskania decyzji środowiskowej dla spółek górniczych nadzorowanych przez Ministra Aktywów Państwowych, który zlecił spółkom Skarbu Państwa wykonanie raportów środowiskowych i uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ex-post. W związku z tym, że PG Silesia jest spółką prywatną, Minister Aktywów Państwowych nie miał kompetencji i możliwości nałożenia na podmiot prywatny takiego obowiązku.

12. Czy PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach udostępniła wraz z dokumentacją techniczną lub projektem technicznym eksploatowanych ścian znajdujących się w obszarze wpływu szkód górniczych dokumentację dotyczącą wpływu tejże eksploatacji na powierzchnię terenu do OUG lub WUG?

Zgodnie z odpowiedzią udzieloną na pytanie nr 10 przedsiębiorca tylko w szczególnych sytuacjach jest zobowiązany do przekazania projektu technicznego ściany właściwemu organowi nadzoru górniczego. Mając na uwadze wymogi § 38 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz. U. z dnia 9 czerwca 2017 r., poz. 1118) poszczególne projekty techniczne zawierają:

• mapy wyrobisk górniczych z naniesieniem przewidywanych robót górniczych i planowanych strat w zasobach,
• niezbędne przekroje lub profile geologiczne i dane mierniczo-geologiczne, w tym parametry geomechaniczne skał, niezbędne dla doboru obudowy,
• charakterystykę zagrożeń naturalnych, spodziewanych zaburzeń geologicznych, wynikających z dotychczas prowadzonych robót górniczych w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem robót prowadzonych w sąsiednich zakładach górniczych,
• sposoby zabezpieczenia przed zagrożeniami,
• rodzaj i typ obudowy,
• sposób przewietrzania,
• rodzaj i typ maszyn, urządzeń, instalacji, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego, stosowanych w wyrobisku górniczym,
• schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób,
• sposób odwadniania,
• schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych, sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych,
• opis systemów łączności i alarmowania oraz sygnalizacji wraz z rozplanowaniem sieci,
• wpływ likwidowanych wyrobisk na sąsiednie partie pokładów i sąsiednie zakłady górnicze,
• technologię wykonywania robót,
• zasady organizacji pracy i nadzoru robót, w tym częstotliwość przeprowadzania kontroli przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu.

Wobec powyższego do projektów technicznych nie są dołączane dokumentacje dotyczące wpływu eksploatacji na powierzchnię. Dokumentacja techniczna dotyczy maszyn, urządzeń, instalacji i układów transportu. Nie zawiera elementów dotyczących wpływu eksploatacji na powierzchnię i nie jest przekazywana do Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach.

13. Czy zostały wykonane symulacje dla osiadania terenu po wybraniu warstwy pokładu lub całego pokładu zgodnie z teorią Knothego-Budryka lub teorią Chudka-Stefańskiego? Jeżeli takie symulacje nie zostały wykonane to dlaczego nie skoro doszło do znacznego osiadania terenu, czy wykonano inne symulacje na podstawie profilu geologicznego i występujących zagrożeń?

Prognozowane wpływy eksploatacji projektowanej przez PG "SILESIA" Sp. z o.o. opisywane są odpowiednio w Projekcie zagospodarowania złoża - prognoza długoterminowa w okresie koncesyjnym (do 31.08.2044 r.) oraz kolejnych planach ruchu - prognozy szczegółowe okresie obowiązywania planu ruchu. Prognozy wielkości deformacji sporządzane są w oparciu o założenia teorii Budryka-Knothego i określają obniżenia oraz czasowo-ekstremalne deformacje powierzchni, w celu określenia kategorii deformacji lub kategorii terenu górniczego.

PG "SILESIA" Sp. z o.o. KWK "Silesia" z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach aktualnie roboty górnicze prowadzi w oparciu o plan ruchu na okres od 1.01.2023 r. do 31.12.2025 r. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie planów ruchu zakładów górniczych z dnia 8 grudnia 2017r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 2293), w przedmiotowym dokumencie, w oparciu o założenia teorii Budryka-Knothego, została wykonana prognoza deformacji powierzchni. Do obliczeń prognostycznych, przyjęto parametry teorii, wyznaczone na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych wykonywanych na liniach obserwacyjnych. Strefy i wielkości wpływów projektowanej eksploatacji, w okresie obowiązywania planu ruchu, przedstawiono na załączniku nr 3. Jednym z elementów prognozy są przyrosty obniżeń terenu, które zostały przedstawione w postaci izolinii o cięciu warstwicowym 0,25m.

Po przeprowadzeniu analizy, przedsiębiorca górniczy w treści planu ruchu zawarł następujące stwierdzenie: "analizując prognozowane wpływy projektowanej eksploatacji górniczej w latach 2023-2025 należy stwierdzić, że są one zgodne z prognozą sporządzoną na potrzeby projektu zagospodarowania złoża węgla kamiennego "Silesia". W projekcie zagospodarowania złoża, została przeprowadzona analiza deformacji powierzchni w okresie do 2044r., tj. do końca ważności koncesji. Prowadzone przez PG "SILESIA" Sp. z o.o. pomiary obniżeń powierzchni terenu w zasięgu wpływów eksploatacji, nie wykazały przekroczenia prognozy obniżenia w okresie planu ruchu, oraz prognozy sporządzonej na potrzeby Projektu Zagospodarowania Złoża Węgla Kamiennego "Silesia".

14. Czy Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach analizował możliwość naruszenia przez PG Silesia filarów ochronnych odpowiadających za bezpieczeństwo na powierzchni terenu po skargach gminy/mieszkańców w związku z szkodami górniczymi?

Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie planów ruchu zakładów górniczych z dnia 8 grudnia 2017r. (Dz. U. z 2017r. poz. 2293), nakłada na przedsiębiorcę górniczego obowiązek przedstawienia rygorów związanych z eksploatacją złoża w granicach filarów ochronnych wyznaczonych dla dóbr wymagających ochrony. PG "SILESIA" Sp. z o.o. w planie ruchu na okres od 1.01.2023r. do 31.12.2025 r. nie planowała robót górniczych w granicach filarów ochronnych. Natomiast wprowadzając dodatkiem nr 7 do planu ruchu zmianę związaną z zamiarem eksploatacji złoża ścianą nr 125 w pokładzie 327, naruszającą częściowo filar ochronny, wyznaczony dla otworu solankowego "Goczałkowice-Nowy 1", przeprowadziła stosowną analizę. Z analizy wynika m.in.: że projektowana eksploatacja usytuowana będzie w odrębnym bloku tektonicznym w stosunku do lokalizacji otworu solankowego, brak jest bezpośrednich kontaktów hydrologicznych poziomów eksploatacyjnych otworu solankowego z warstwami piaskowców towarzyszących projektowanym do eksploatacji pokładom węgla. Mając powyższe na uwadze przedsiębiorca stwierdził, że w przypadku eksploatacji w rejonie filara ochronnego, wyznaczonego dla ochrony otworu solankowego "Goczałkowice-Nowy 1", nie zachodzi potrzeba stosowania profilaktyki górniczej i budowlanej.

15. Czy którykolwiek z byłych lub obecnych pracowników PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach jest lub był pracownikiem jakiejkolwiek jednostki Okręgowego lub Wyższego Urzędu Górniczego w ostatnich dziesięciu latach?

Rekrutacja kandydatów do pracy w organach nadzoru górniczego jest realizowana w ramach sformalizowanej procedury naboru do służby cywilnej. Zgodnie z art. 6 ustawy o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 409), nabór kandydatów na wolne stanowiska w służbie cywilnej jest otwarty i konkurencyjny, co służy wyłonieniu najlepszego kandydata do pracy, spełniającego wymagania zarówno co do kwalifikacji osobistych, jak i merytorycznych, a także gwarantuje równy dostęp do zatrudnienia wszystkich kandydatów. Organ nadzoru górniczego nie posiada informacji o dalszej ścieżce kariery zawodowej pracowników rozwiązujących stosunek pracy.

16. W jaki sposób Okręgowy lub Wyższy Urząd Górniczy może wyegzekwować usuwanie szkód górniczych od przedsiębiorcy górniczego który te szkody powoduje?

Obowiązujące przepisy prawne w zakresie odpowiedzialności za szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego (Dział VIII P.g.g.), nie przewidują możliwości ingerencji organów nadzoru górniczego w tryb i zasady prowadzonego przez strony postępowania, w zakresie ustalenia sposobu i terminów naprawy szkód spowodowanych działalnością górniczą kopalń. Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy P.g.g. odpowiedzialność za szkodę, ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. Dochodzenie roszczeń o naprawienie szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego lub zwrotu kosztów zabezpieczeń przed szkodami, odbywa się na gruncie prawa cywilnego, a stronami są poszkodowany oraz przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę. W sprawach spornych poszkodowany może dochodzić swoich roszczeń na drodze postępowania cywilnego przed sądami powszechnymi, nie zaś na drodze administracyjnej przed organami nadzoru górniczego.

17. Czy Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach lub Główny Urząd Górniczy w Katowicach próbowali lub próbują wyegzekwować od Kopalni PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach usuwanie szkód górniczych, których usuwanie jest obowiązkiem kopalni w myśl obowiązujących przepisów oraz jest jednym z warunków udzielonej koncesji?

Zagadnienie usuwania szkód uregulowane jest w dziale VIII ustawy P.g.g., który określa odpowiedzialność, sposób naprawienia szkody oraz strony postępowania. Zgodnie z art. 168 ustawy P.g.g. organy nadzoru górniczego sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, w szczególności w zakresie: bezpieczeństwa i higieny pracy; bezpieczeństwa pożarowego; ratownictwa górniczego; gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania; ochrony środowiska i gospodarki złożem, w tym według kryterium wykonywania przez przedsiębiorców obowiązków określonych w odrębnych przepisach lub na ich podstawie; zapobiegania szkodom; budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów po działalności górniczej. Jak wynika z powyższego, nie wskazano kompetencji dotyczącej egzekwowania usuwania szkód górniczych przez organy nadzoru górniczego od przedsiębiorcy.

18. Czy OUG w Katowicach dysponuje udostępnionym przez kopalnię PG Silesia wykazem rozpoznanych szkód górniczych na terenie nieruchomości prywatnych bądź na nieruchomościach będących własnością Gminy Goczałkowice-Zdrój lub Gminy Pszczyna? Czy OUG podczas przeprowadzonych kontroli na terenie Gminy Goczałkowice-Zdrój lub Gminy Pszczyna prowadził własną ewidencję powstałych szkód?

W związku ze skargami wpływającymi do organów nadzoru górniczego od mieszkańców gmin położonych w terenie górniczym "Czechowice II", pracownicy inspekcyjno-techniczni Okręgowego Urzędu Górniczego przeprowadzili kontrolę PG "SILESIA" Sp. z o.o., w wyniku której sporządzone zostały wykazy szkód w nieruchomościach prywatnych, które nie zostały naprawione. Wykazy te stanowią załączniki do protokołu z kontroli. OUG w Katowicach, nie prowadzi własnej ewidencji powstałych szkód występujących na terenie Gminy Goczałkowice-Zdrój lub Gminy Pszczyna.

19. Czy OUG w Katowicach na podstawie rozpoznanych szkód górniczych na terenie Gminy Goczałkowice-Zdrój lub Gminy Pszczyna prowadzi obserwację dotyczącą dalszego pogłębiania się/postępowania wcześniej odnotowanych szkód górniczych?

Ustalenie zakresu i ocena szkód spowodowanych działalnością górniczą jest w kompetencjach przedsiębiorcy. Sposób postępowania w zakresie szkód, zawiera instrukcja zatwierdzona przez Dyrektora Generalnego/Prezesa Zarządu PG "SILESIA" Sp. z o.o. w Czechowicach-Dziedzicach pt. "Identyfikacja i naprawa szkód górniczych".

Z wyrazami szacunku,
Marzena Czarnecka
Minister Przemysłu