![pless intermedia - portale](https://img.pless.pl/ib/c3b10b330fd4320c86ff8b1d8d388c12/7/2024/06/pless_intermedia_portale_b1be.png)
Wiadomości
- 16 października 2022
- wyświetleń: 3894
[Historyczne ciekawostki] Reforma Grabskiego - wprowadzenie złotego
Dziś w cyklu "Historyczne ciekawostki" przedstawiamy artykuł o wprowadzeniu złotego autorstwa Justyny i Damiana Okrętów.
Prace nad wprowadzeniem nowej waluty rozpoczęto już w 1919 roku. Wśród proponowanych nazw nowego środka płatniczego II RP były między innymi: "pol", "lech" i "złoty". Ustawą z dnia 28.02.1919 Sejm zdecydował o wprowadzeniu w przyszłości nowej waluty pod nazwą "złoty". Odwoływała się ona do historycznej jednostki monetarnej obowiązującej już w XVII wieku w Polsce. Również w tym czasie zlecono druk nowych banknotów, niskie nominały od 1 do 50 złotych drukowano w drukarni Francuskiego Banku w Paryżu (dzisiaj unikatowe w bardzo wysokich cenach) a 100 i 500 złotych w Waterlow and Sons w Londynie.
Trudna sytuacja państwa w okresie wojny bolszewickiej oraz polityka rządu, który deficyt chciał ratować dodrukiem marki polskiej, spowodował rosnącą w Polsce inflację, która w 1923 roku przerodziła się w hiperinflację uniemożliwiając wprowadzenie nowej waluty. 19.12.1923 roku powstał rząd premiera Władysława Grabskiego, który objął także tekę ministra skarbu. Sejm udzielił mu wówczas nadzwyczajnych pełnomocnictw na okres 6 miesięcy, które następnie przedłużono na kolejne pół roku. Dotyczyły one zmian ustawodastwa podatkowego, sprzedaży przedsiębiorstw państwowych oraz zaciągania pożyczek. Głównym celem Grabskiego stała się reforma walutowa.
![Bilety zdawkowe nadrukowane na wycofanych banknotach](https://img.pless.pl/ib/b68e1520dac5885b99beb384eca71fe7/9/2022/09/bilety_zdawkowe_nadrukowane_na_wycofanych_banknotach_35c7.jpg)
Pierwszym krokiem było ustabilizowanie marki polskiej. W styczniu 1924 roku Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa podjęła interwencję giełdową, czyli skup marek polskich za dewizy, na co przeznaczono 2,5 miliarda dolarów. 28.04.1924 zlikwidowano Polską Krajową Kasę Pożyczkową i zapoczątkowano działalność Banku Polskiego. Zdecydowano, aby Bank Polski miał status prywatnej spółki akcyjnej o kapitale 100 milionów złotych, by uniknąć w przyszłości nacisków polityków na bank centralny. W tym samym momencie rozpoczęto wymianę marki polskiej na złotego. Kurs nowej waluty został zrównoważony z frankiem szwajcarskim, w wyniku czego za 1 dolara płacono 5,18 złotego.
Nowa polska waluta oparta została na parytecie złota, gdzie 1 złoty był wart 0,29 grama czystego złota, było to gwarantem jej stabilności. Rozpoczęto wymianę marki polskiej w stosunku 1,8 miliona = 1 złoty. Równocześnie do końca czerwca 1924 roku funkcjonowały w obiegu obie waluty. Po tym czasie istniała możliwość wymiany marek polskich w banku do 31.05.1925 roku. W związku z brakiem bilonu zostały wyemitowane bilety zdawkowe: 1 i 5 groszy zostały wydrukowane na banknotach markowych przeciętych na pół. Do obiegu wprowadzono banknoty wydrukowane w 1919 roku, które szybko zastąpiono banknotami nowszych emisji. Z czasem do obiegu zaczęto wprowadzać monety bite w srebrze próby 750- srebrna 1 złotówka z 1924 roku ważyła 5 gram, w planach było wprowadzenie monet 10,20 zł bitych w złocie, jednak ówczesnej Polski nie było stać na taki parytet i monety o tych nominałach zostały wybite tylko dla kolekcjonerów. Ciekawy jest banknot 100 złotowy z 1932 roku uznany za jeden z najpiękniejszych banknotów polskich.
![Bilety zdawkowe zastępujące brakujący bilon](https://img.pless.pl/ib/ed4fca6040a61020fce01d28a33a8466/9/2022/09/bilety_zdawkowe_zastepujace_brakujacy_bilon_a237.jpg)
W okresie od 1924 do 1939 wartość złotówki wahała się w zależności od sytuacji politycznej i gospodarczej w kraju i na świecie. Najbardziej zachwiał wartością złotówki światowy kryzys gospodarczy, który rozpoczął się w 1929 roku. Skutkowało to wycofywaniem z obiegu starych srebrnych monet i zastąpieniem ich nowymi o mniejszej gramaturze srebra próby 750.
Reforma walutowa Grabskiego była wielkim dziełem, które uratowało Polskę od nieuniknionej katastrofy gospodarczej. Międzywojenna złotówka należała do najbardziej stabilnych walut w Europie. Silny złoty tamtego czasu był przedmiotem dumy ówczesnych Polaków, jeszcze po II wojnie światowej wspominano go z wielkim sentymentem. Przedwojenna złotówka dzisiaj byłaby warta około 75 złotych zgodnie z obecnym kursem złota (stan na początek września 2022). Dla porównania: 1 kg chleba kosztował w 1928 roku 62 grosze, a w 1938 roku 31 groszy, wydaje się, że cena chleba spadła, ale niestety zmniejszyła się również płaca.
Powyższy artykuł opisuje historię banknotów, nie sposób dołączyć zdjęcia kilku monet z tamtego okresu.
Banknoty nie są w stanach UNC, mają tylko przypominać o minionych czasach.
Banknoty i monety - zbiory własne Justyny & Damiana Okrętów
Historyczne ciekawostki
Odkurzamy ciekawe fakty o Ziemi Pszczyńskiej sprzed lat, szukamy starych fotografii. Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Historyczne ciekawostki" podaj
![Rynek w Pszczynie, lata 90 XX wieku](https://img.pless.pl/ib/a2fcbdf0b5806f855b7e57698aa9810c/7/0/0/966/503/2021/05/rynek_w_pszczynie_lata_90_xx_wieku_af8e.jpg)
Gorący tematPszczyna w gronie 5 miast "Pamięciownika"! Razem stworzymy archiwum wspomnień!
![Inwentaryzacja chałupy z Grzawy](https://img.pless.pl/ib/74b1239b2b0d2839a4a50892a177a726/7/2020/09/inwentaryzacja_chalupy_z_grzawy_5685.jpg)
Gorący temat[Historyczne ciekawostki] Śpiewy przy winie, czyli jak powstał skansen
![Widok z eiskellera na zamek, około 1910 roku](https://img.pless.pl/ib/627947e8e42969d1708b3e7720fe25fa/7/2025/01/widok_z_eiskellera_na_zamek_okolo_1910_roku_6046.jpeg)
Gorący temat[Historyczne zdjęcie] Zima 1910. Widok z eiskellera na pszczyński zamek
![Smolarnia w Kobiórze](https://img.pless.pl/ib/b62f4405e496a75a5cdf4fce63e1faa0/7/2024/12/smolarnia_w_kobiorze_0ec2.png)
[Historyczne ciekawostki] Świątecznie o Smolarni w Kobiórze
![Świąteczne życzenia przedsiębiorców w pszczyńskiej przedwojennej prasie](https://img.pless.pl/ib/51aea2a25928c07d9cf3aa59441a8032/7/2024/12/swiateczne_zyczenia_przedsiebiorcow_w_pszczynskiej_przedwojennej_prasie_9e89.jpeg)
Gorący temat[Historyczne ciekawostki] Noworoczne życzenia przedsiębiorców w pszczyńskiej przedwojennej prasie
![Święta w zamku - wyjątkowa podróż w czasie w trzech filmach!](https://img.pless.pl/ib/a5b651e684b054ffadad1a1ad72893f3/7/2024/12/swieta_w_zamku_wyjatkowa_podroz_w_czasie_w_trzech_filmach_5183.jpg)
[WIDEO] Jak obchodzono kiedyś święta w zamku - wyjątkowa podróż w czasie w trzech filmach!
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu pless.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.